Tlenek węgla – czad. Co to jest i jak się uchronić, jaki czujnik wybrać?

CO TO JEST TLENEK WĘGLA?

Tlenek węgla (CO), potocznie zwany czadem, jest bezbarwnym, bezwonnym, silnie trującym gazem, nieco lżejszym od powietrza. Powstaje w wyniku niepełnego spalania (przy niedostatecznym dopływie tlenu) substancji organicznych i nieorganicznych m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy.

DLACZEGO TLENEK WĘGLA JEST TAK NIEBEZPIECZNY?

Tlenek węgla jest śmiertelną trucizną dla organizmu człowieka oraz każdego innego, który używa hemoglobiny do transportu tlenu. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwiobiegu. W układzie oddechowym człowieka wiąże się z hemoglobiną ok. 300 razy szybciej niż tlen, blokując tym samym dopływ tlenu do organizmu. Dlatego już niska koncentracja CO w powietrzu może stanowić istotne zagrożenie dla człowieka. Szybkość procesu wiązania się tlenku węgla z hemoglobiną zależy od stężenia CO we wdychanym powietrzu, od czasu narażenia (tzn. jak długo pozostajemy pod jego wpływem) oraz właściwości organizmu. Wyłączenie hemoglobiny z transportu krwi powoduje zaburzenie procesu oddychania, co w efekcie prowadzi do niedotlenienia tkanek, uszkodzenia mózgu oraz innych narządów. Najpoważniejsze uszkodzenia spowodowane niedotlenienie powstają w ośrodkowym układzie nerwowym. Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa, zawał albo nawet śmierć.

 

Tlenek węgla jest bardzo niebezpieczny nie tylko ze względu na silne i skryte działanie toksyczne, ale również, dlatego że tylko w przypadku posiadania odpowiednich urządzeń, czujników tlenku węgla, możemy jednoznacznie ocenić czy nie pozostajemy pod jego wpływem.

Każda osoba przebywająca w środowisku skażonym tlenkiem węgla jest narażona na jego wpływ. Efekty działania CO , przy takim samym stężeniu, mogą być jednak różne dla różnych osób. Do grupy największego ryzyka należą:

• noworodki i niemowlaki (obok normalnej hemoglobiny występuje u nich hemoglobina płodowa, która wiąże dwukrotnie więcej tlenku węgla niż zwykła hemoglobina) dzieci
• kobiety ciężarne
• osoby w podeszłym wieku
• osoby z wadami serca oraz niewydolnością układu oddechowego

Cięższym zatruciom ulegają także osoby wykonującą pracę związaną z dużym wysiłkiem fizycznym.

JAKIE SĄ OBJAWY ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA?

W zależności od stężenia tlenku węgla w powietrzu, czasu narażenia i właściwości organizmu objawy zatrucia dzieli się na: lekkie, średnie i ciężkie. Bardzo ważne jest, aby wszyscy domownicy zapoznali się z nimi oraz umieli rozpoznać objawy towarzyszące poszczególnym stopniom zatrucia.

Lekki ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie – często określane jako „grypo-podobne objawy”.

Nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, przyspieszenie i zaburzenia rytmu serca.

Utrata przytomności, konwulsje, zaburzenia kardiologiczne i oddechowe. Nieodwracalne zmiany, których następstwem jest śmierć.

 

Objawy zatrucia tlenkiem węgla występujące we wczesnym okresie takie jak: niepokój, lekki ból i zawroty głowy, nudności, zmęczenie są charakterystyczne również dla zatrucia pokarmowego lub grypy, mogą więc być przyczyną złej diagnozy oraz niewłaściwego sposobu leczenia!

 

Tlenek węgla jest trucizną kumulującą się w organizmie! Przebywanie przez krótki czas w pomieszczeniach o wysokim stężeniu CO jak i zarówno przez dłuższy czas w pomieszczeniach o niskim stężeniu CO, może wywołać nieodwracalne zmiany w organizmie.

Jeżeli odczuwasz jakiekolwiek symptomy mogące świadczyć nawet o lekkim zatruciu tlenkiem węgla, skontaktuj się niezwłocznie ze swoim lekarzem.

PAMIĘTAJ! Objawy zatrucia najwcześniej mogą wystąpić u dzieci oraz zwierząt domowych.

Poniższa tabela przedstawia objawy zatrucia tlenkiem węgla w zależności od stężenia i czasu narażenia*

Powyższe zestawienie dotyczy osób zdrowych. Należy pamiętać, że efekty działania tlenku węgla, przy takim samym stężeniu, mogą być jednak różne dla różnych osób. W szczególności dotyczy to osób chorych oraz zaliczanych do grupy największego ryzyka (m.in. noworodków i niemowlaków, dzieci, kobiet ciężarnych, osób w podeszłym wieku, osób z problemami zdrowotnymi).

Generalnie wszystkie urządzenie, które w trakcie swojej pracy spalają paliwo mogą być źródłem tlenku węgla. Najczęściej są to:

• piecyki łazienkowe
• piece gazowe
• piece opalane drewnem, węglem lub olejem opałowym
• kominki
• gazowe / naftowe ogrzewacze pomieszczeń
• piece kaflowe
• kuchnie gazowe / węglowe
• urządzenia spalinowe (np. agregaty prądotwórcze)

Wyżej wymienione urządzenia mogą być źródłem tlenku węgla w sytuacji:

• gdy są rozregulowane, popsute lub niewłaściwie podłączone
• braku swobodnego odpływ spalin na zewnątrz budynku (np. przewód kominowy jest zablokowany lub nieszczelny)
• braku dopływu świeżego powietrza do budynku (np. szczelnie pozamykane okna i drzwi, pozatykane kratki wentylacyjne)

Źródłem czadu mogą być również samochody pozostawione z włączonym silnikiem w garażu oraz grille użytkowane w zamkniętych pomieszczeniach.

 

Przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych może powstać również tzw. „zjawisko ciągu wstecznego””. Spaliny zamiast wydobywać się przewodem kominowym na zewnątrz budynku są z powrotem zasysane.

• należy regularnie sprawdzać urządzenia mogące być źródłem czadu
• uchylić okno w pomieszczeniu, w którym korzysta się ze źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej, kominka)
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych
• dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. W przypadku urządzeń w których spala sie węgiel lub drewno należy to robić nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Dla urządzeń spalających gaz ziemny lub olej opałowy nie rzadziej niż raz na pół roku. Zgodnie z Prawem Budowlanym (art. 62) zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej, wewnętrznej instalacji gazowej, przewodów kominowych nie rzadziej niż raz w roku. Kontrola musi być przeprowadzona przez uprawnionego fachowca
• regularnie sprawdzać przewody kominowe i wentylacyjne oraz kanały nawiewne
• użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie z instrukcją producenta
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do kratki wentylacyjnej ( jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej kratki)
• często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe)

 

Niezależnie od wykonywania ww. czynności zaleca się zamontowanie w pomieszczeniach mieszkalnych czujników tlenku węgla.